a10
 
Bunkernummer
A10
Oud Bunkernummer
BN4
Lokatie
Nazareth
Toegankelijkheid
Schietgat vrij, toegang zeer beperkt open
Aantal kamers
1 kamer en een sas
Aantal schietgaten
1
Type geschut
1 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuid - Zuidoosten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Nazareth, Sectie E, kadastraal perceel 134 (deels)
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een perceel landbouwgrond onteigend ter grootte van 1 are 62 ca aan zuidkant van een perceel landbouwgrond langs de noordkant van de Groenstraat. Het perceeltje werd ontnomen 18.80 meter van de westelijke rand van het perceel.
  • Gezien dit onteigende perceeltje E134 (deels) gelegen is tegen de openbare weg, was er geen sprake van tijdelijke of permanente erfdienstbaarheden.
  • Het onteigende perceeltje en alle bijhorende percelen gebruikt voor de permanente en tijdelijke erfdienstbaarheden maakten deel uit van een grote onteigeningsakte gericht aan de Commissie van Openbare onderstand van de Stad Gent die hier heel wat gronden in eigendom had. Dit omvatte onder andere nog de onteigeningen en erfdienstbaarheden van de bunkers A6, A7, A8, A9, A10, A11, B6, B7, B8, B9 en C4. Daarnaast omvatte deze ook nog de erfdienstbaarheden van de bunker A5. Deze totale akte was goed voor 20055 BEF waarvan de onteigening en erfdienstbaarheden voor de bunker A10 een gedeelte van 1715 BEF op zich nam. Ook op deze grote akte zat een intrestclausule van 5% per jaar wat neerkwam op de totale akte 1002.75 BEF per jaar en voor deze kleine deelakte op zich 85.75 BEF.
  • Deze grote akte werd verleden op 24 Februari 1936 (bijna een jaar later dus dan de meeste andere aktes in deze regio...).
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • De originele situatie is vergeleken met toen in feite nog altijd niet veranderd.
  • Het veld waar ooit werd onteigend is nog altijd terug te vinden als E134a in plaats van toen E134. Daarnaast bestaat er nog altijd een veldje met de grootte van het ooit onteigende perceeltje met de bunker A10 op met perceelnummer E134b.
  • Het originele perceeltje, huidige E134(b) zal in 1961 in elk geval al opnieuw verkocht geweest zijn gezien het toen al niet meer op de lijst van nog niet verkochte bunkers stond.

Voorstudie bij deze bunker

Deze voorstudie toont zeer mooi de schietsector van dit bunkertje. Dit hield dus letterlijk het verderop gelegen kruispunt van de Roombaardstraat en de Oudenaardse Heirweg. Merk op dat de Drapstraat nog niet doorliep richting Eke zoals dit nu het geval is.

In praktijk zal de schietsector echter toch iets zuidelijker worden en is het zelfs niet meer zeker of het kruispunt zelf nog deel uitmaakt van de schietsector. Hier is de schietsector qua vuurrichting Zuidoostelijk. In prakijk is het meer Zuid - Zuidoostelijk. Als je op kadasterplannen dan gaat kijken, zie je letterlijk waarover het handelde. De Mitraillleurbunker nam letterlijk het brugje van de Oudenaardse Heerweg over de Moerbeek (anti-tankgracht) onder vuur.

Ook valt het sterk op dat er heel wat minder bebouwing was toen terwijl gans deze zone heden zo goed als dichtgebouwd is.

Ook opmerkelijk is dat het bunkertje dat onderaan werd getekend een tweekamers-mitrailleurbunker is zonder oreillon. Hetgene uiteindelijk is gebouwd, is een eenkamersmitrailleurbunker.

Detailschets bij dezelfde voorstudie

Ruime kadasterschets uit onteigeningsakte

Dit betreft opnieuw een vrij moeilijk leesbare onteigeningsschets. je ziet het kleine onteigende perceeltje onderaan een groter perceel landbouwgrond.

De hoeve die als camouflagevoorbeeld diende staat aan de overzijde van de weg (schuin links onder de zwarte stip van het onteigende perceeltje) en bestaat heden nog, zij het wel sterk verbouwd.

kadasterschets uit 2013

Dit is een kadasterschets anno 2013. Het grootste verschil is natuurlijk de massale verkaveling ten zuiden van het bunkertje. Het originele schootsveld is totaal onzichtbaar geworden.

Actuelere ruime kadasterschets uit 2019

Op deze schets zie je duidelijk de anti-tankgracht waarvan sprake. Deze wordt gevormd door de Moerbeek. Als je de lijn doortrekt vanaf het schietgat van de mitrailleurbunker A10, is deze letterlijk gericht op het brugje van de Oudenaardse Heerweg over deze beek (anti-tankgracht).

Luchtfoto Google Earth anno 2019. Je ziet het bunkertje duidelijk liggen linksboven de foto boven de Groenstraat.

Het schootsveld van het bunkertje was allicht nog beperkt het kruispunt van Roombaardstraat en Oudenaardseheerweg (maar niet zeker) maar vooral de toenmalige brug van de Oudenaardse Heerweg over de Beerhofbeek, de huide Moerbeek en toenmalige anti-tankhindernis. Op die manier was het ook een extra verdediging van de twee zwaardere bunkers A11 en A12 die beiden een mitrailleur en mobiel C47 kanon konden bevatten en op hun beurt een kleine anti-tankgracht iets zuidoostelijker van de bunkerlijn onder vuur hielden.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker ligt langs de rechter kant van de Groenstraat, komende van de Roombaardstraat.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • De bunker stond in de voorlinie tussen steunpunten Astene en Eke in een groepje van drie voorliniebunkers kort bij elkaar. Hij staat tussen A9 (930 m), A11 (180 m) en A12 (325 m).
  • Hij stond in feite in hoek opgesteld met de bunker A11.
  • Deze beide zwaardere mitrailleur-mobiele C47 antitankbunkers namen beiden een kleinere antitankgracht onder vuur zuidwestelijk van het kruispunt van Roombaardstraat en Oudenaardseheerweg.
  • De bunker A10 nam hierbij zowel het kruispunt tussen vorige twee wegen onder vuur alsook het terrein tussen Oudenaardseheirweg en de eerder gemelde beperkte anti-tankgracht (die heden allicht nog deels in origineel tracé zal bestaan als de Beerhofbeek = Moerbeek).
Structuur van het bunkertje:
  • Eén kamer en een sas.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar + wat waren de schietsectoren:
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur.
  • Daarnaast was hij eveneens voorzien om een Hotchkiss- of Coltmitrailleur te kunnen opstellen.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • De hoeken zijn afgewerkt met baksteen en het geheel is gecementeerd geweest met het motief van kleine bakstenen. Daarna is het bunkertje vermoedelijk roze-rood en in dit geval nog meer waarschijnlijk wit geschilderd.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • Vooraan was er een schietgat verborgen als een vals raam.
  • Dit zou origineel verborgen worden achter houten luiken, openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH). Op deze houten luiken zouden dan bijkomend houten raamprofielen bevestigd worden om het geheel nog meer het uitzicht van echte ramen te geven. Toch heeft de ondergrond van deze nepramen bij deze bunker geen randen, zitten deze ook niet dieper uitgewerkt en zijn er geen dorpels. Het mysterie van deze merkwaardige camouflage is allicht te zoeken in de Franstalige prijsbestek van bouwfirma B die alle luiken voor de gecementeerde bunkers letterlijk heeft uitgevoerd in gegalvaniseerd plaatstaal, allicht zonder enig houtwerk. De ramen zullen in dit geval dan ook geschilderd geweest zijn op deze staalplaten. Gezien deze platen beperkt waren van dikte, diende er ook geen extra diepte voor gespaard te worden om ze niet te ver naar voor te laten uitsteken op de voorgevel als camouflage van de betrokken schietgaten.
  • Het structuurtje telt voor de rest geen extra valse ramen.
  • De dakstructuur was opgetrokken met hout als een zadeldak dat was bedekt met asbestleien. In het originele bestek is nog sprake van rode Boomse pannen.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • De elzenhaag tussen de bunker en de straat moest ten allen tijde bewaard blijven.
  • In december 1934 zou er op project B nog een correctie volgen op heel wat van de bestaande plannen. Zo zal worden gevraagd het dakniveau met 30 cm te verlagen en de bunker op die wijze 30 cm dieper in de grond te steken. Hiervoor dienden bijkomend alle ventillatiedoorgangen en granaatwerpgaten gecorrigeerd te worden binnen het op te richten gebouw. Om dit nieuwe niveauverschil te corrigeren diende bijkomend in het sas een betonnen trap voorzien te worden met 2 treden en een bijkomende sterfput.
  • Het bunkertje had het uitzicht van een bijgebouwtje bij de boerderij aan de overkant van de weg. Dit boerderijtje bestaat nog altijd in sterk herbouwde vorm zuidwestelijk van het bunkertje. Dit laat dan ook vermoeden dat het bunkertje allicht ooit wit geverfd zal geweest zijn in plaats van het eerder gemelde rozerood.

Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen

Het perceeltje werd dus zeker niet bijkomend afgescheiden van de rest van het perceel landbouwgrond waar het opstond. Er was wel duidelijk een gracht tussen Groenstraat en het perceel met de bunker. Er moet ook origineel nog een stuk Elzenhaag gestaan hebben die ten allen tijde diende bewaard te blijven.

Grondplannetje van dit eenkamers mitrailleurbunkertje.
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan.
Doorsnede CD bij hetzelfde grondplannetje. Ook interessant om eens te melden is dat boven het toegangssas toch een houten plaat werd voorzien om te vermijden dat puin op het hoofd van soldaten zou kunnen vallen in de zone tussen de camouflagedeur en het toegangssas.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is maar gedeeltelijk vrij. Het schietgat is vrij, de toegangsdeur is heden heel beperkt vrijgemaakt.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Er zijn allicht geen directe sporen van strijd.
  • Echte schade uit de meidagen valt ook niet te verwachten op dit gedeelte van de bunkerlinie dat ook nooit echte strijd heeft gekend en amper bezet is geweest.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Het bunkertje maakt samen met de bunkers A11 en A12 deel uit van een verdediging op de lager gelegen Beerhofbeek. Deze beek is mogelijks in de periode van de bouw van de bunkerlinie bijkomend rechtgetrokken. Dit was een belangrijke anti-tankhindernis met bijkomende mogelijkheden tot het vormen van een overstromingsgebied. Dit bekenstelsel liep zelfs volledig zuidelijk mee rond het steunpunt Eke.
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Het bunkertje zijn aandeel in het bouwproject B bedroeg origineel 40.026,25 Bef. Dit was op zich al een zeer kleine misrekening want op basis van gerekende hoeveelheden en eenheidsprijzen zou men tot een prijs van 40.024,15 Bef hebben gekomen. Met inbegrip van wat gemeenschappelijke kosten zoals onder andere de niet individueel verdeelde beplantingen moet deze prijs allicht opgetrokken worden tot 40.151,25 Bef. Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 40.301,25 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Foto's anno 1990 - 1995 : Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting

Anno 1995. Voorlopig de oudste foto's van dit structuurtje in mijn bezit. Hierbij een zicht op het bunkertje dat uitkeek over de Groenstraat. Nog vlot van de weg gescheiden door een gracht en een bomenrij. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Vooraanzicht uit dezelfde periode. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Eigen eerste prospectie uit 2006, voorlopig nog zonder binnenzijde
Anno 2006. De wijze waarop het bunkertje toen te zien was rechts naast de Groenstraat, komende vanaf de Roombaardstraat
Het bunkertje gezien vanaf het weilandje zelf
Zeer mooie sfeerfoto van dit bunkertje (Foto: M. Demoor)
Detail van de cementering aan het schietgat. Je merkt dus duidelijk dat de firma B wel bij heel wat bunkers iets alternatiefs heeft uitgewerkt om het uitzicht van de ramen te creëren op de bunkers. Geen dieper uitgewerkte gedeeltes, geen dorpels,...
De kale wand met het oreillon link. Het ganse bunkertje droeg een cementering met een klein baksteenmotief.
Linker zijkant met het toegangssas achteraan.
Zicht op het zeer beperkt geopende toegangssas. Let op, bunkertjes die maar zover geopend zijn, zijn vervaarlijk om te betreden. Ze kunnen lelijk tegenvallen om daarna opnieuw te verlaten.
Bijkomende prospectie in 2012, inclusief binnenzijde
Anno 2012. Het bunkertje is veel meer in het zicht komen te staan omdat ook hier de rij bomen tussen straat en bunker volledig gerooid blijkt ondertussen.
Het bunkertje ligt er ook vrij verwaarloosd bij met een hoop groenafval links en aan achterzijde en rechter zijkant mais.
Achteraan rechts heeft de bunker in zijn uitgemetste hoek een gat. Dit was er ook al op oudere foto's zichtbaar. Allicht is dit schade door zwaarder landbouwgereedschap dat de bunker wel ooit eens zal geraakt hebben.

Een blik naar buiten door de zeer beperkte ingang. Weet dat dit ongeveer op 1.20 a 1.40 meter van de grond te vinden is vanaf de binnenzijde van de bunker.

U op die hoogte in een gat duiken met een diepte van een 50 tal cm kan tegenvallen.

De binnenzijde van het toegangssas. Zeer interessant is de groene kleur op de wand en de achterzijde. Allicht zijn dit bijkomende camouflagekleuren om te vermijden dat de witte kleur van het cementeren van de binnenzijde teveel zou afsteken van buitenaf.
Binnenzicht in de mitrailleurkamer met eveneens de mogelijkheden een Hotchkiss- of Coltmitrailleur op te stellen. Ook dit bunkertje is grotendeels ontmanteld geweest.
Links door het deurgat, het toegangssas. Rechts de ontmantelde achterwand van de mitrailleurkamer met rechtsboven het granaatwerpgat naar het toegangssas buiten. Buiten steekt het nog onder het huidige maaiveld.
Enkele actuelere sfeerfoto's
Anno 2019. Op deze wijze ligt heden ten dage dit bunkertje opnieuw naast de Groenstraat. De verdwenen bomen blijken gelukkig ondertussen opnieuw vervangen door jonger geweld.
Een tweede gelijkaardige foto